คอลัมน์ : ผ่านพบ บนทางผ่าน นักเขียน : ภู เชียงดาว
อรุโณทัย เป็นหมู่บ้านที่มีเสน่ห์และมีสีสันอีกชุมชนหนึ่งของอำเภอเชียงดาว เป็นชุมชนบนความหลากหลายที่ชายแดน และเป็นอีกชุมชนหนึ่งที่ผมชอบไปเยือนบ่อยครั้ง เหมือนๆ สถานที่แห่งนี้จะจัดเตรียมไว้ให้ผู้คนได้สัมผัส ใช้ชีวิตช้าๆ ผ่อนคลาย ชุมชนสงบ ผู้คนไม่พลุกพล่านเหมือนกับในเมืองใหญ่
“อรุโณทัย” ผมชอบชื่อนี้ ดูอบอุ่นดี…แสงเช้าแห่งรุ่งอรุณ คนตั้งชื่ออาจเป็นเพราะว่าชุมชนแห่งนี้ เป็นชุมชนที่ตั้งอยู่บนรอยตะเข็บชายแดนไทย-พม่าและกลุ่มชาติพันธุ์ จึงอาจมีร่องรอยความขัดแย้ง การสู้รบกันมายาวนาน จนกระทั่งแผ่นดินสองฟากฝั่งสงบและสันติ เหมือนรุ่งอรุณ ชุมชนแห่งนี้จึงเกิดขึ้นมาประมาณสี่สิบกว่าปีนี่เอง
เมื่อพลิกดูประวัติศาสตร์ท้องถิ่นก็ยิ่งทำให้น่าเรียนรู้ น่าสนใจมากขึ้น หมู่บ้านอรุโณทัย แต่เดิมชื่อ ‘บ้านหนองอุก’ คำว่า ‘อุก’ น่าจะเป็นคำเหนือ ที่หมายความว่า ‘รก’ เนื่องจาก พื้นที่ชุมชนสมัยก่อนอยู่ทางกลางป่าเขาล้อมรอบ ชุมชนอรุโณทัย ส่วนใหญ่ จะเป็นครอบครัวพี่น้องทหารจีนคณะชาติ(ทจช.) ทัพ 3 ของนายพลหลี่เหวินห้วน หลังจากที่คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบตามข้อเสนอของกองบัญชาการทหารสูงสุด เมื่อวันที่ 6 ต.ค.2513 เห็นควรให้ทหารจีนคณะชาติ และครอบครัว อาศัยอยู่ในประเทศไทยได้ ในฐานะผู้อพยพ อีกส่วนหนึ่ง เดินทางข้ามน้ำข้ามดอย ไปตั้งถิ่นฐานกันที่ไต้หวัน
ทำไมต้องอนุญาตให้อยู่เมืองไทย หลายคนคงแอบตั้งข้อสงสัย…
ว่ากันว่า เนื่องจากในช่วงปี พ.ศ. 2513-2525 ที่ผ่านมานั้น กองกำลังทหารจีนคณะชาติ(ทจช.) ทัพสามบ้านถ้ำงอบ และทัพห้าบ้านแม่สะลองได้จัดส่งกำลังทหารของคนในนามกองร้อยอาสาสมัครไทย ไปช่วยเหลือทางราชการไทยในการปราบปรามผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์(ผกค.) ทั้งในพื้นที่ดอยผาหม่น จ.เชียงราย และพื้นที่เขาค้อ เขาย่า จ.เพชรบูรณ์ จน ผกค. พ่ายแพ้ในที่สุด ต่อมา เมื่อวันที่ 30 พ.ค.2521 คณะรัฐมนตรี จึงได้มีมติให้สิทธิพิเศษแก่บุคคลที่ช่วยเหลือทางราชการ ในด้านการสู้รบ ส่งผลให้อดีต ทจช.และครอบครัวได้รับสัญชาติไทยเป็นกรณีพิเศษ
ปัจจุบัน อรุโณทัย ได้เป็นหมู่บ้านทางการ อยู่ในเขตความรับผิดชอบของตำบลเมืองนะ อำเภอเชียงดาว และมีการพัฒนาทั้งด้านโครงสร้างสาธารณูปโภค และมีการพัฒนาด้านคุณภาพชีวิต จนทำให้ชุมชนเล็กๆ แห่งนี้กลายเป็นชุมชนขนาดใหญ่ จำนวน 1,569 ครัวเรือน และมีประชากรประมาณ 8,000 คนด้วยกัน โดยมีผู้คนจากหลากหลายกลุ่มชาติพันธุ์ ทั้งจีน คนไทยพื้นราบ ลาหู่ ลีซู ไทยใหญ่ เป็นต้น
จุดเด่นของชุมชนแห่งนี้ ก็คือมีกลิ่นอายของเมืองชายแดนอย่างแท้จริง ผู้คนอยู่กันอย่างเงียบๆ ไม่เดือดร้อน ไม่วุ่นวาย ใจกลางชุมชนมีบ้านเรือนเก่าโบราณ มีตลาดร้านค้า โดยเฉพาะในช่วงเช้า ช่วงเย็น จะเห็นพี่น้องชนเผ่า นำพืชผักจากไร่นำมาวางขายแบกะดินให้เลือกกันสดๆ เลยทีเดียว ในชุมชน มีทั้งโรงเรียนของรัฐและโรงเรียนสอนภาษาจีน ให้เด็กๆ เยาวชนที่นี่ได้เรียนหนังสือกันทั้งภาษาไทยและภาษาจีน ไม่ไกลกันนัก มองเห็นอ่างเก็บน้ำหมู่บ้าน เป็นจุดพักผ่อน และให้ชาวบ้านมานั่งตกปลา กันในวันว่าง
แน่นอน เมื่อมาเยือนอรุโณทัยกันแล้วนักท่องเที่ยว นักเดินทาง นักชิม นักลิ้มลอง ทั้งหลายมักจะแวะ ร้านต้าหยง กับร้านภิรมย์ ซึ่งเป็นร้านบะหมี่เกี๊ยวยูนนาน ที่ขึ้นชื่อเรื่องรสชาติและความอร่อยจากเส้นหมี่ทำเองสูตรยูนนานดั้งเดิม จนเป็นที่รู้จักกันไปทั่วประเทศแล้วในขณะนี้
จุดเด่นอีกอย่างของชุมชนแห่งนี้ ก็คือ เมื่อขับรถผ่านย่านชุมชนออกไปทางเหนือ ก็จะพบจุดผ่านแดนกิ่วผาวอก ซึ่งครั้งหนึ่ง เคยเป็นด่านชายแดนที่พี่น้องสองฟากฝั่งไทย-พม่า เดินทางมาค้าขายกันจนทำให้เศรษฐกิจของชุมชนชายแดนแถบนี้เจริญรุ่งเรือง ก่อนจะมีการปิดด่านชั่วคราว เมื่อการสู้รบกันระหว่างทหารพม่ากับชนกลุ่มน้อย ต่อมา มีมติ ครม.15 ม.ค.2555 ให้ยกฐานะให้ด่านกิ่วผาวอก เป็นจุดผ่อนปรน
เคยมีข่าวกันว่า จังหวัดเชียงใหม่กำลังมีการศึกษาและดำเนินการเสนอให้รัฐบาลไทยประสานกับรัฐบาลพม่า ให้ยกระดับจากจุดผ่อนปรน ให้เป็นจุดผ่านแดนถาวร ซึ่งถ้าทำได้จริง ก็จะยิ่งทำให้เมืองชายแดนแห่งนี้ มีความคึกคักและน่ามาเยือนไม่น้อยไปกว่า ท่าขี้เหล็ก แม่สาย อย่างแน่นอน
นักเดินทางท่านใดสนใจ อยากไปเยือน สามารถเดินทางได้โดย ใช้เส้นทางถนนโชตนาเชียงใหม่-ฝาง ถนนหมายเลข 107 จากเชียงใหม่ ผ่านตัวอำเภอเชียงดาว จนมาถึงทางแยกเมืองงาย เลี้ยวซ้าย เดินทางต่อไปบนเส้นทางทางหลวงหมายเลข 1178 ผ่านเมืองงาย แล้วมุ่งหน้า ไปยังตำบลเมืองนะ จนถึงแยกหน้าโรงเรียนบ้านรินหลวง จึงแยกขวา มุ่งหน้าไปอีกไม่นานก็จะถึงหมู่บ้านอรุโณทัย
แล้วจะทำให้คุณรู้และสัมผัสได้ว่า เสน่ห์ของเชียงดาวอีกมุมหนึ่งนั้น คือชุมชนเมืองชายแดนนั่นเอง.
……………………………………………….
ช่องทางการสนับสนุนนักเขียน : ขอบคุณที่ร่วมสนับสนุนเรา ผู้อ่านสามารถโอนเงิน ผ่านธนาคาร กสิกรไทย ชื่อบัญชี องอาจ เดชา 039-3-84205-9 ออมทรัพย์ หรือ พร้อมเพย์ PromptPay 0811113693 “องอาจ เดชา”
