“ศรีหมึก” กีตาร์ของฉันพังอีกครั้ง การชำรุดครั้งนี้อาจจะหนักหนากว่าที่เคย เหตุผลของการชำรุดครั้งใหญ่ก็มาจากความอยากจะพัฒนาเสียงของศรีหมึกให้ดีขึ้น แต่ศรีหมึกเป็นกีตาร์ที่มีลักษณะต่างจากกีตาร์ทั่วไป คอมีขนาดใหญ่ ซอกคอหรือ ขนาดความกว้างของจุดเชื่อมคอกับคอกีตาร์กว้างกว่ากีตาร์ปกติ อะไหล่ของมันจึงหายากกว่าปกติ ฉันจึงคิดว่า อยากหาซื้อคอกีตาร์และบอดี้คุณภาพสูงทรง Telecaster มาประกอบเป็นศรีหมึกกีตาร์ตัวใหม่ นั่นทำให้ฉันต้องศึกษาเรื่องราวของอะไหล่กีตาร์อีกครั้ง กระทั่งเข้าใจความหมายของ Neck Plate
กีตาร์ไฟฟ้า มีโครงสร้างการเชื่อมหลายแบบ แบบแรกคือยึดด้วยสลัก เรียกว่า Bold -NO แบบที่สองเป็น แบบฝังและติดกาว เรียกว่า Set-neck แบบที่สามเป็นแบบทะลุทั้งตัว คือไม่มีจุดเชื่อมคอ เรียกว่า Neck Through การเชื่อมคอของกีต้าร์ไม่ได้บอกถึงคุณภาพของกีตาร์เท่านั้น แต่ยังบอกถึงตำแหน่งทางการตลาดอีกด้วย กีตาร์ที่ไม่มีจุดเชื่อมคอ หรือ Neck Through ส่วนใหญ่เป็นกีตาร์ฟรีเมี่ยม ราคาหลักแสนบาทขึ้นไป ส่วนใหญ่เป็นกีตาร์เก็บสะสม ไม่ค่อยได้นำมาเล่นหรือนำมาใช้งาน การซื้อขายในตลาดเกิดขึ้นน้อยมาก กีตาร์ที่คนส่วนใหญ่นิยมใช้งานกันอย่างจริงจัง คือ กีตาร์ที่ยึดด้วยสลัก (Bold -NO) และกีตาร์เชื่อมคอแบบฝังและติดกาว (Set-neck) ด้วยความสมบุกสมบัน เราจึงเห็นกีตาร์ทั้งสองประเภทชำรุดกันบ่อยๆ เพราะการกระทบ กระแทก ถูกทุบ ถูกเผาไฟ ฯลฯ
เราจึงมองเห็นกีตาร์ทั้งสองประเภทชำรุดและถูกทิ้งจำนวนมากมาย บางประเทศที่มีช่างซ่อมกีตาร์ฝีมือดี คิดค่าซ่อมราคาย่อมเยา คงไม่มีปัญหา แต่ในบางประเทศกีตาร์ชำรุดจะถูกทิ้ง แยกเป็นอะไหล่มือสองเพื่อจำหน่าย กีตาร์ Set-neck แบบฝังติดกาวส่วนใหญ่จะซ่อมไม่ได้ เมื่อซ่อมแล้วคุณภาพก็จะลดลง ทั้งเรื่องเสียงและรูปลักษณ์ สำหรับกีตาร์อีกประเภท คือ กีตาร์แบบยึดด้วยสลัก หรือ Bold -NO มีการชำรุด แต่การชำรุดก็กลายเป็นเรื่องสนุกสำหรับคนที่ชอบถอดประกอบกีตาร์
กีตาร์แบบแรกยึดด้วยสลัก หรือ Bold -NO ก็คือกีตาร์ทรง Stratocaster , Strat , Supper Strat หรือ กีตาร์ทรง Telecaster สังเกตง่ายๆ คือจะมี Neck Plate หรือมีน๊อตยึดด้านหลัง Body หรือตัวกีตาร์ ขนาดความกว้างของจุดเชื่อมคอกับคอกีตาร์ก็จะอยู่ที่ 55 มม. หรือ 56 มม. นอกจากนั้นก็จะมี Pickup และระบบอิเล็กทรอนิกส์ที่คล้ายคลึงกัน อุปกรณ์อื่นๆ ก็เป็นชิ้นส่วนที่หาได้ตามท้องตลาด ประเด็นสำคัญคือเรื่องความรู้และความเข้าใจเรื่องคุณภาพอุปกรณ์ การประกอบกีตาร์และการ Setup กีตาร์ นักดนตรีส่วนใหญ่มีความรู้และทักษะการเล่นดนตรี แต่ขาดความรู้เรื่องเครื่องดนตรี (Intrument) ส่วนช่างทำกีตาร์และซ่อมกีตาร์ที่มีฝีมือ ก็มีค่าแรง ค่าเหนื่อยที่สูงเหลือเกิน
กีตาร์ประเภท Bold -NO จึงเป็นกีตาร์ตัวทดลอง สามารถเปลี่ยนคอกีตาร์ เปลี่ยนบอดี้กีตาร์ เปลี่ยนปิ๊กอัพ เปลี่ยนระบบอิเล็กทรอนิกส์ หรือ สลับสับเปลี่ยนอุปกรณ์กับกีตาร์รุ่นอื่นๆ มันสนุกหมือนการประกอบ LEGO ต่างกันก็เพียงแต่ การประกอบกีตาร์เป็นการประกอบเสียง สร้างเสียง หรือ ค้นหาเสียง ศิลปินนักดนตรีหลายคน เช่น Yngwie Johann Malmsteen , Eric Patrick Clapton ,David Gilmour ,เสกสรรค์ ศุขพิมาย และอีกหลายคน นิยมสลับสับเปลี่ยนอุปกรณ์ กีตาร์ทรง Stratocaster เป็นกีตาร์ยอดฮิตเพราะมีอุปกรณ์คุณภาพสูงให้เลือกสำหรับการเปลี่ยนจำนวนมาก
ผมชอบเปลี่ยนอุปกรณ์และคอกีตาร์ แต่เพื่อนคนหนึ่งซึ่งมิใช่นักดนตรีก็ถามผมว่า เหตุใดจึงใช้เงินจำนวนมากซื้อไม้เพียงชิ้นเดียว? ผมนิ่งคิดและยกเลิกการสั่งซื้อคอกีตาร์จากต่างประเทศ แต่ก่อนหน้านั้น ผมศึกษาเรื่องตลาดกีตาร์ค่อนข้างมาก เพราะอุปกรณ์กีตาร์สำเร็จรูปจากต่างประเทศถือว่าราคาสูงมากสำหรับคนไทย เหตุผลที่ทำให้ไม้ทำกีตาร์ราคาสูงมิใช่เพราะเพียงเพราะความเป็นสินค้าจากต่างประเทศ แต่เป็นผลจากวัฒนธรรมทางดนตรี ซึ่งปัจจุบันวัฒนธรรมทางดนตรีมิใช่วัฒนธรรมทางตะวันตกหรือตะวันออก แต่เป็นวัฒนธรรมของโลก วัฒนธรรมทางดนตรีมิใช่แฟชั่นเพราะดนตรี คือ ชีวิต คือ จิตวิญญาณ คนเอเชียเพียงไม่กี่คนที่จะเข้าถึงความเป็น บลูส์ แจ๊ส คลาสสิก ดนตรีร็อกอาจเป็นดนตรีที่เข้าถึงได้ง่ายที่สุด เป็นจุดเริ่มต้นของวัฒนธรรม หรือเป็นจิตวิญญาณสากล
แน่นอนละ กีตาร์ราคาแพงต้องมีเศษส่วนทางจิตวิญญาณของดนตรีสากลอย่างแน่นอน แต่ก็มีคนตั้งข้อสังเกตว่า คอกีตาร์ราคาแพง ไม่ได้มีจิตวิญญาณดนตรีสากลเข้มข้นกว่าคอกีตาร์ที่มีราคาถูกนะ
ใช่! ราคาจะถูกหรือแพงมิได้เป็นมาตรฐานวัดจิตวิญญาณทางดนตรี ขอเพียงขนาดความกว้างของจุดเชื่อมคอกับคอกีตาร์มีขนาดพอดี คือ 55 มม. หรือ 56 มม. มีการเชื่อมที่ดี เสียงมีคุณภาพตรงตามความต้องการของผู้เล่น นั่นก็คงเพียงพอแล้วสำหรับกีตาร์
ความคิดในการประกอบกีตาร์หรือสร้างเสียงใหม่มีผลต่อการตัดสินใจซื้อ หากเรามองหากีตาร์แบบ Bold -NO หรือ แบบยึดด้วยสลัก มีอยู่หลายแบรนด์ แบรนด์ใหญ่ก็เช่น fender ,Prs ,Ibanez กีตาร์ fender เป็นต้นตำหรับของกีตาร์ทรง Stratocaster และ Telecaster กีตาร์แต่ละตัวสามารถสลับสับเปลี่ยนส่วนประกอบ หาอะไหล่มาเสริม หรือซ่อมแซมได้ง่ายมาก อีกทั้งยังมีแบรนด์รองคือ Squier หรือแบรนด์อื่น ซึ่งมีโครงสร้างและส่วนประกอบคล้ายกัน ต่างกันเพียงคุณภาพอุปกรณ์ นั่นจึงทำให้แบรนด์ fender ทรง Stratocaster หรือ Telecaster เป็นที่นิยมและไม่เคยตายไปจากตลาดค้าขายกีตาร์มือสอง แต่ก็อาจมีข้อเสีย หลายคนชอบนำอะไหล่คุณภาพต่ำมาประกอบเป็นกีตาร์ fender แล้วนำไปโพสต์ขายออนไลน์
ในตลาดค้าขายกีตาร์ fender มือสอง เราจึงหากีตาร์แบรนด์ fender แท้ประกอบโรงงาน fender ยากมาก บางครั้งเราพบกีต้าร์ fender แต่ใช้อุปกรณ์บางชิ้นของ Squier บางทีเราอาจพบกีตาร์ fender ประกอบขึ้นใหม่โพสต์ประกาศขาย มันอาจเป็นข้อดีที่เราสามารถประกอบกีตาร์ได้เอง แต่ก็อาจจะเป็นข้อเสียเมื่อมีคนโพสต์วางขายกีตาร์ออนไลน์เพราะมันจะกลายเป็นกีตาร์ไม่แท้ เป็นของปลอม
ส่วน Prs ทรง Strat หรือ Prs silver sky มีจำนวนน้อยมากในตลาด อะไหล่หาแทบไม่ได้ Prs se silver sky แม้จะมีราคาถูกแต่ก็เป็นกีตาร์ที่ผลิตจากโรงงาน Indonesia เมื่อขายต่อ ราคาขายจะลดลงเหลือเพียง 65% บางคนได้โปรโมชั่นลดราคาจากทางร้าน บางคนใช้บัตรเครดิตผ่อนสินค้า แล้วก็นำกีตาร์โพสต์ขายออนไลน์
สำหรับ Ibanez เป็นกีตาร์คุณภาพสูงหากเป็นกีตาร์ที่ผลิตจากโรงงานญี่ปุ่น ส่วนกีตาร์ที่ผลิตจากโรงงาน Indonesia คุณภาพก็จะต่ำกว่าเมื่อเทียบกับกีตาร์ที่ผลิตจากโรงงานญี่ปุ่น ต้องยอมรับว่า คอกีตาร์ Ibanez จากโรงงานญี่ปุ่นมีคุณภาพสูงมาก นั่นจึงทำให้กีตาร์แบรนด์ Ibanez เมื่อประกาศขายจึงมีราคาขายต่ำกว่า 50% ต่างจาก fender ที่แม้ว่าจะเป็นกีตาร์ที่ผ่านการใช้งานมานาน ขายต่อมาหลายคน แต่ก็ยังขายได้ในราคา 70% -90%
จำนวนอะไหล่กีตาร์ ตลาดในประเทศและต่างประเทศ มีผลต่อราคาซื้อขายกีตาร์ใหม่ในตลาดเมืองไทย กีต้าร์ fender จำนวนมาก อะไหล่หาง่าย ราคาขายมือสองค่อนข้างดี แต่ก็มีข้อเสียคือ มีของปลอมวางขายอยู่ในตลาดมือสองจำนวนมาก ส่วน กีตาร์ Ibanez แม้จะมีมากในตลาดมือสอง แต่คอกีตาร์และอะไหล่คุณภาพสูงก็หายากมากๆ ส่วน Prs silver sky เป็นกีตาร์ที่น่าสนใจมาก จำนวนกีตาร์มีมากในตลาดมือสอง แต่อะไหล่คุณภาพสูงยังมีน้อย การพัฒนากีตาร์คุณภาพของด้วยตนเองจึงเป็นไปได้ยาก นั่นมีผลต่อการตัดสินใจซื้อกีตาร์ตัวต่อมาในรุ่น Prs silver sky
ผมเพิ่งเข้าใจว่า เหตุใดโรงงานจึงเลือกผลิตกีตาร์ทรง Stratocaster หรือ Telecaster นั่นก็เพราะการเปลี่ยนโครงสร้างเพียงเล็กน้อยส่งผลกระทบต่อกีตาร์ตัวอื่นๆ เมื่อมีอะไหล่คุณภาพสูง อะไหล่หาง่าย สามารถใช้อะไหล่กีตาร์รุ่นอื่นหรือแบรนด์อื่น สลับหรือเปลี่ยนอะไหล่ ทำให้ผู้เล่นกีตาร์สามารถพัฒนาคุณภาพเสียง สร้างเสียง หรือค้นหาเสียงของกีตาร์ที่ตนเองชอบได้ ทำให้การซื้อขายกีตาร์มือสองมีราคาดี เหมือนดนตรีตะวันตกที่ถูกพัฒนากระทั่งดนตรีสากลกลายเป็นวัฒนธรรมโลก เราจึงปฏิเสธไม่ได้ว่า ไม้ที่ถูกสร้างขึ้นเป็นคอกีตาร์ เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมดนตรีซึ่งมีราคาสูงเมื่อสั่งนำเข้าจากต่างประเทศ
