บนถนนหมายเลข 1021 จากอำเภอดอกคำใต้ถึงอำเภอเมืองพะเยา มีซอยหินคลุกตัดผ่านทุ่งนาสู่โรงเรือนทิ้งร้างทางทิศตะวันตกพิกัด 19.165007, 99.960076 ผมนัดหมายกับสมพงษ์ เก่งวิกย์กรรม อดีตผู้ประกอบการฟาร์มสุกรรายใหญ่ของจังหวัดพะเยา ปัจจุบันเขากำลังวิจัยทดลองเพาะเห็ดนางฟ้าและเห็ดนางรมปลอดสารพิษ โรงเรือนเลี้ยงสุกรขนาดใหญ่ซึ่งถูกทิ้งร้างมานาน ถูกปรับปรุงให้กลายเป็นห้องทดลองใหญ่
สมพงษ์ เก่งวิกย์กรรม เล่าว่า พื้นเพของตนเองเป็นชาวโคราช ทำงานเป็นพนักงาน บริษัทพะเยาอะโกรเท็ค จำกัด บริษัทฟาร์มผู้ผลิตเนื้อสุกรรายใหญ่ พ.ศ.2528 สมพงษ์เริ่มขยับขายจากพนักงานเป็นผู้ประกอบการเลี้ยงสุกรบนพื้นที่ 13 ไร่ บริเวณอำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา ธุรกิจฟาร์มเลี้ยงสุกรของสมพงษ์ฯ เติบโตอย่างรวดเร็วจนต้องขยายเนื้อที่ฟาร์มเลี้ยงสุกรเป็น 26 ไร่ แต่วันหนึ่งการแข่งขันในตลาดเนื้อสุกรเริ่มรุนแรง พ.ศ.2537 กลุ่มทุนขนาดใหญ่ เช่น บริษัทเจริญโภคภัณฑ์อาหาร จำกัด (มหาชน) ,บริษัท เบทาโกร จำกัด ขยายธุรกิจฟาร์มสุกร แข่งขันแย่งส่วนแบ่งทางการตลาด ปริมาณเนื้อสุกรในตลาดเพิ่มมากขึ้น แต่ราคาเนื้อสุกรกลับลดลง ผู้ประกอบการขนาดกลางและขนาดเล็กประสบปัญหากับภาวะขาดทุน
หลังจากนั้น รัฐบาลมีการประกาศปรับค่าแรงขั้นต่ำ ต้นทุนธุรกิจการผลิตเนื้อของฟาร์มสุกรเพิ่มสูงขึ้น ธุรกิจฟาร์มสุกรของสมพงษ์ ประสบปัญหาภาวะขาดทุน โรงเรือนเลี้ยงสุกรถูกทิ้งร้าง แม้สมพงษ์หันเหชีวิตตนเองเป็นเกษตรกรผู้ปลูกองุ่นแต่ก็ประสบกับภาวะขาดทุน ต้นองุ่นถูกพายุพัดเสียหาย นอกจากนั้น ยังพบปัญหาเชื้อราจึงเริ่มใช้สารเคมีแต่ก็ยังมีหนู เรื่องนก ทำให้ต้นองุ่นจำนวนกว่า 400 ต้นล้มตาย
“การเปลี่ยนอาชีพมันไม่ใช่เรื่องง่าย เราต้องรู้จริงถึงจะประสบความสำเร็จ”
หลังความล้มเหลวสมพงษ์กลับสู่อาชีพซึ่งตนถนัด แม้ว่าจะไม่สามารถแข่งขันในตลาดฟาร์มเลี้ยงสุกร แต่เขาหันเหตนเองสู่การประกอบอาชีพขายเนื้อหมูสด ขายเนื้อแปรรูป เปิดร้านอยู่ในทำเลที่มีผู้คนพลุกพล่านใกล้กลับโรงพยาบาลพะเยา ธุรกิจขายเนื้อหมูสดและหมูแปรรูปเติบโตเป็นอาชีพที่พอจะเลี้ยงตนเองและครอบครัว สมพงษ์ เก่งวิกย์กรรม เริ่มศึกษาหาความรู้เรื่องการเกษตรด้วยการสมัครเข้ารับการอบรมและเป็นสมาชิกสมาพันธ์เกษตรกรรมยั่งยืนพะเยา เขาเริ่มทำงานการวิจัยทดลองเพาะเห็ดปลอดสารพิษ (Organic) ฟาร์มโรงเรือนเลี้ยงสุกรแม้เป็นสนิมแต่ไม่ผุพังยังสามารถใช้ประโยชน์เป็นโรงเรือนเพาะเห็ดได้อย่างดี
สมพงษ์ทดลองเพาะเห็ดเป็นเวลา 3 ปี มีปัญหาเรื่องการควบคุมอุณภูมิ เกิดปัญหาความชื้น ความร้อน ความหนาว ดอกเห็ดมีปัญหาแต่ก็เป็นสิ่งที่ต้องเรียนรู้ ปัจจุบัน ผลผลิตเห็ดปลอดสารพิษขายได้พอมีกำไร ตอนนี้สมพงษ์กำลังเรียนรู้และเริ่มทำระบบสมาร์ทฟาร์ม ควบคุมการรดน้ำโดยสั่งการผ่านอินเทอร์เน็ตเพราะเวลาส่วนใหญ่ของสมพงษ์ต้องอยู่หน้าร้าน ซึ่งในอนาคตอันใกล้ สมพงษ์จะเปิดพื้นที่หน้าร้านบริเวณใกล้โรงพยาบาลพะเยา ให้กลายเป็นพื้นที่ขายสินค้าเกษตรอินทรีย์ (Organic) ร่วมกับสมาพันธ์เกษตรกรรมยั่งยืนพะเยา SDGsPGS
เรื่อง /ภาพ ร.ต.อ.ทรงวฒิ จันธิมา (กระจอกชัย) เรียบเรียง ผศ.น.สพ.สมชาติ ธนะ
