Stockphoto คือศูนย์กลางการซื้อขายภาพถ่ายออนไลน์ เปรียบเหมือนร้านสะดวกซื้อ 7-11 ซึ่งคอยคัดสินค้ามาวางจำหน่ายบนชั้นวางสินค้า ภาพถ่ายคือสินค้าที่นายหน้าจัดวางภาพถ่ายลงเว็บไซต์หรือแอพพลิเคชั่นเพื่อให้ลูกค้าทั่วโลกเลือกซื้อ ภาพถ่ายแต่ละใบที่ขาย ช่างภาพเจ้าของลิขสิทธิ์ก็จะได้ส่วนแบ่งการขายทำรายได้ให้กับช่างภาพนับแสนบาท “ฉัตรระวี วิรัตน์เกษม” ช่างภาพมืออาชีพคนพะเยาที่ขายภาพออนไลน์ ประเด็นสำคัญมิใช่ยอดเงินจากการขายภาพถ่ายของเขา แต่คือวิถีชีวิตช่างภาพที่เลี้ยงชีพด้วยการขายภาพถ่ายออนไลน์
ก้าวสู่อาชีพช่างภาพมืออาชีพ
ผมเลี้ยงชีพด้วยการถ่ายภาพขายทาง Stockphoto ขายภาพผ่านเว็บไซต์อย่างเช่น Shutterstock, Dreamstime, Gettyimage ยอดขายภาพรวมทุกเว็บไซต์มียอดเงินประมาณ 15,000-20,000 บาทต่อเดือน ช่วงแรกของการขาย ผมส่งภาพให้กับเว็บไซต์ Shutterstock เว็บไซต์มาตรฐาน ช่างภาพต้องผ่านการสอบ ส่งภาพ 10 ภาพ ผ่าน 7 ภาพ ถือว่าสอบผ่าน ผมส่งภาพถ่ายหลายรูปแบบเพื่อให้คนดูแลเว็บเห็นว่าผมทีทักษะด้านการถ่ายภาพมากพอ หากภาพถ่ายคุณภาพดี คมชัด ภาพมีมูลค่าทางการตลาด ถือว่าสอบผ่าน
ย้อนกลับไปเมื่อปี พ.ศ.2556 จำความได้ว่าพี่ที่ทำงานซื้อกล้องถ่ายภาพดิจิตอล (DSLR) ผมมองเห็นเข้าก็ยืมมาลองเล่น ผลปรากฏว่าภาพถ่ายจากกล้อง DSLR สวยมากๆ ผมรู้สึกชอบ ตอนนั้นผมทำงานเป็นข้าราชการประจำ ตัดสินใจกู้เงินซื้อกล้องถ่ายภาพดิจิตอล Cannon EOS 60 D พร้อมเลนส์ 2 ตัว คือ เลนส์ 16-35 และเลนส์ 70-200 แล้วเริ่มศึกษาการถ่ายภาพอย่างจริงจัง
ผมศึกษาการถ่ายภาพทางเว็บไซต์และหนังสือ ทำตามคำแนะนำ หนังสือแนะนำให้ลองถ่ายภาพพระพุทธรูป รูปปั้นมังกร ผมลองทำตาม แต่พบว่าภาพถ่ายแบบนั้นขายไม่ได้ ผมเริ่มพัฒนาฝีมือการถ่ายภาพ เข้ากลุ่มช่างภาพเพื่อขอคำแนะนำ ช่างภาพในกลุ่มคอยให้คำแนะนำติชม ผมทำตาม ทำให้ฝีมือการถ่ายภาพของผมพัฒนาขึ้น สิ่งที่ต้องเรียนรู้คือ ปัจจุบันช่างภาพต้องพัฒนาทั้งเทคนิคการถ่ายภาพผสมผสานกับเทคนิคการตกแต่งภาพ ผมได้รับคำแนะนำ 2 ปี ผลงานภาพถ่ายที่เคยขายได้เดือนละ 70 บาท เพิ่มขึ้นเป็นเดือนละ15,000-20,000 บาท
ชีวิตกับการถ่ายภาพ
การถ่ายภาพผมมองว่าเป็นเรื่องของสิ่งแวดล้อม ชีวิตของผมวนเวียนอยู่กับวิวทิวทัศน์หรือน้ำตก รูปแบบการถ่ายภาพของผมก็จะออกมาแบบนั้น ชีวิตส่วนหนึ่งของผมรับราชการ เมื่อมีการจัดอบรมสัมมนาต่างจังหวัด ผมก็มักจะลาพักร้อนต่อเนื่องเพื่อหาสถานที่ถ่ายภาพในแหล่งท่องเที่ยวจังหวัดนั้น บางเดือนรายได้จากการถ่ายภาพมีน้อย ผมก็เลือกถ่ายภาพอาหาร ชีวิตคนเราอยู่กับอาหาร ผมลองศึกษาวิธีการทำอาหาร บางครั้งพ่อตาของผมทำผัดเผ็ดปลาไหลผมก็ทดลองถ่ายภาพ ผลงานภาพถ่ายผัดเผ็ดปลาไหลก็ขายได้ใน Stockphoto
ข้อคิดของผมคือ ภาพถ่ายทุกใบมีราคา ภาพที่เราถ่ายขายได้ ชีวิตผมยามตื่นนอนก็คิดแล้วว่า วันนี้จะถ่ายภาพอะไรดีที่ฝรั่งเขาชอบ ต้องยอมรับว่า การถ่ายภาพของผมสู้ฝรั่งเขาไม่ได้ ฉะนั้นแล้ว เราต้องถ่ายภาพจำนวนมาก เพื่อเพิ่มเปอร์เซ็นการขายใน Stockphoto
ผมลองเปลี่ยนวิถีชีวิตของตนเองด้วยการออกท่องเที่ยวถ่ายภาพโดยเดินทางไปป่าบงเปียง อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อถ่ายภาพนาขั้นบันได ผมรู้สึกผูกพันกับป่าบงเปียง เที่ยวที่นั่น นอนค้างแรมฟังเสียงน้ำไหล ยามเช้าตื่นนอนมองเห็นสายหมอกบางๆ ผมเดินทางไป ป่าบงเปียง เป็นเวลา 3 ปี เพื่อถ่ายภาพนาขั้นบันได หลังจากเก็บเงินจากการถ่ายภาพได้ 30,000 บาท ผมเดินทางไปเวียดนาม เพื่อถ่ายภาพนาขั้นบันไดที่สวยที่สุด
ถ่ายภาพให้ขายได้ในตลาดออนไลน์
การถ่ายภาพต้องคำนึงถึงตลาด คำนึงถึงกระแสความนิยม หากเราต้องการศึกษาตลาดภาพถ่ายออนไลน์ให้ลองหา Keyword ตัวอย่างเช่น หากเราต้องการดูภาพถ่ายอาหารให้ลองดูคำว่า Food เราจะเจอกับภาพถ่ายอาหารแต่ละชนิด หลังจากนั้นก็เริ่มศึกษาว่าฝรั่งจะซื้อภาพแบบไหน ประการสำคัญช่างภาพต้องรู้ว่า ต่างประเทศมีเทศกาลสำคัญอะไร ตัวอย่างเช่น เทศกาลฮาโลวีนก็ถ่ายภาพฟักทอง
ส่วนภาพถ่ายภาพสถานที่ท่องเที่ยวจังหวัดพะเยาเป็นภาพถ่ายที่ขายยาก ภาพถ่ายส่วนใหญ่เป็นภาพวิวทิวทัศน์ ผมเคยเดินทางถ่ายภาพสถานที่ท่องเที่ยวหลายแห่ง เช่น ภูชี้ฟ้า ภูลังกา ดอยหนอกภูเขาหลวง ผมถ่ายภาพ Landscape ของจังหวัดพะเยาที่คนไม่รู้จัก แต่ภาพถ่ายที่จะขายได้ใน Stockphoto คือสถานที่ท่องเที่ยวที่มีคนรู้จัก เช่น ภูเขาไฟฟูจิ ประเทศญี่ปุ่น
ภาพถ่ายออนไลน์ขายได้อีกนาน
การถ่ายภาพขายให้กับเว็บไซต์ผมคิดว่าสามารถอยู่ได้อีกนานหลายปี โลกทุกวันนี้เป็นโลกดิจิตอล เป็นโลกโซเชียล ปัจจุบันบริษัทโฆษณา เว็บมาสเตอร์ ไม่จ้างช่างภาพราคาแพงออกค่าเดินทางไปถ่ายภาพ เขาซื้อภาพผ่าน Stockphoto ต้นทุนต่ำ มีสินค้าให้เลือกจำนวนมาก ภาพถ่ายสวยถูกใจก็ซื้อผ่านเว็บไซต์ ไม่ต้องเสี่ยงดวงจ้างช่างภาพโดยไม่รู้ว่าภาพที่ได้จะตรงกับความต้องการหรือไม่
สำหรับผม ความสำเร็จของช่างภาพคือความขยัน เมื่อสองปีก่อนผมถ่ายภาพส่งให้เว็บไซต์ทุกวัน เหตุผลเพราะผมซื้อกล้องราคาแพง ภรรยาผมก็บ่นเพราะการดูแลครอบครัวล้วนมีค่าใช้จ่าย แต่เมื่อเราทำจริง ผมก็มีรายได้จากการถ่ายภาพทุกเดือน นอกขายภาพถ่ายออนไลน์ ผมยังรับงานถ่ายภาพโดยไม่เลือกงาน ทั้งงานแต่งงาน งานทำบุญ งานบวช งานศพ ฯลฯ
ผลงานภาพถ่ายทุกภาพมีราคา ภาพถ่ายของผมหลายภาพมีราคาสูง ตัวอย่างเช่น ภาพนาขั้นบันไดประเทศเวียดนามซึ่งผมลงทุน 30,000 บาทกับการเดินทาง ตอนนี้ยอดขายภาพนาขั้นบันไดขายได้ไม่รู้กี่ครั้ง มูลค่าการขายคงประมาณ 110,000 บาท มันทำให้เราอยากถ่ายภาพต่ไป ทุกเช้ายามตื่นนอน ผมคิดเสมอว่า วันนี้จะถ่ายภาพอย่างไรให้ฝรั่งซื้อ
