“สายชล ขันทัง” เป็นครูฝึกสุนัขสายพันธุ์เยอรมันเชพเพอดระดับแนวหน้าของประเทศ รับรางวัลถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว 1 รางวัล , ถ้วยพระราชทานสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี 5 รางวัล , ถ้วยรางวัลประจำพันธุ์ 80 รางวัล รวมถ้วยรางวัลอื่นประมาณ 1,000 รางวัล
ครูฝึกสุนัขสายพันธุ์เยอรมันเชพเพอด
ผมเริ่มเลี้ยงสุนัขสายพันธุ์เยอรมันเชพเพอดอย่างจริงจังตอนอายุ 18 ปี เลี้ยงและฝึกสุนัขมานานกว่า 30 ปี มีสุนัขติดบ้านประมาณ 10 ตัว เมื่อเรียนจบก็เริ่มทำธุรกิจรับเหมาก่อสร้าง ทำธุรกิจทัวส์ เลี้ยงสุนัขเยอรมันเชพเพอดส่งประกวดเป็นงานอดิเรก สุนัขของผมส่วนใหญ่เป็นสุนัขพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์นำเข้าจากต่างประเทศ การเลี้ยงสุนัขมานานทำให้อ่านจิตใจของสุนัขออก เขามีลักษณะนิสัยอย่างไรในการต่อสู้ หากจะส่งประกวดควรส่งลงแข่งในสนามไหน หรือควรส่งสุนัขประกวดประเภทใด
การมองสุนัข การฝึกสุนัข ยุคสมัยก่อนเขาไม่สอนกันง่ายๆ สมัยก่อนต้องเป็นเด็กทำความสะอาดคอกสุนัข กว่าจะได้ถือสายจูงสุนัขประกวดใช้เวลานับ 10 ปี ครูฝึกเขาไม่มานั่งสอนเรื่องการฝึกสุนัขเพราะมันไม่มีตำราการฝึก การเริ่มฝึกสุนัขคือการจูงสุนัขเดิน หากมันชอบเรามันจะเดินตามเรา หากมันไม่ชอบก็จะลากเราไปเรื่อยๆ การฝึกสุนัขก็เหมือนการฝนมีดให้คม คือต้องทำการฝึกซ้ำๆ สุนัขจะจดจำตามที่เราฝึก บางคนเปิดโรงเรียนฝึกสุนัข สอนสุนัขแบบผิดๆ นั่นเป็นความเสียหายหรือที่เรียกว่า “เสียหมา”เพราะเวลาส่งประกวดสุนัขจะไม่สามารถปฏิบัติการตามที่เราสั่งการได้
สำหรับการฝึกสุนัขสายพันธุ์เยอรมันเชพเพอด เป็นไปตามมาตรฐานสมาคม IGP เป็นมาตรฐานโลก กรรมการทั่วโลกสามารถตัดสินได้ และมีข้อกำหนดการสอบ ขั้นตอน ก. สอบการ ชิด หมอบ คอย ขั้นตอน ข. การวิ่ง 10 กิโล ขั้นตอน ค. การสกดรอย คุมผู้ร้าย สั่งกัดสั่งปล่อย
แต่ละปีจะมีการประกวดสุนัขสายพันธุ์เยอรมันเชพเพอด รูปแบบการประกวดแบ่งออกเป็นประกวดสุนัขสวยงามกับการประกวดสุนัขอารักขา การประกวดสุนัขประเภทสวยงาม จะเน้นโครงสร้างทางกายภาพตามมาตรฐานของสายพันธุ์เป็นหลัก เยอรมันเชพเพอดเป็นสุนัขสายพันธุ์ที่มีส่วนประกอบกระดูกจำนวนมาก กรรมการผู้ตัดสินจะดูโครงสร้าง ส่วนหัวสูง ส่วนหลังต่ำ มุมขาหลังได้มุมฉาก ขาขนานพื้นเส้นหลังโค้งเล็กน้อย กรรมการไม่เน้นการให้คะแนนความอ้วนท้วนสมบูรณ์
ถ้วยรางวัลจะแยกตามเพศตามอายุ เริ่มตั้งแต่อายุ 3 – 6 เดือน อายุ 6-9 เดือน อายุ 9-12 เดือน อายุ 12-18 เดือน อายุ 18-24 เดือน อายุ 24 เดือน ส่วนการประกวดสุนัขอารักขาหรือสุนัขใช้งานสากล (IGP) สุนัขต้องมีอายุตั้งแต่ 18 เดือนขึ้นไป การให้คะแนนการประกวดจะเน้นความปราดเปรียว ความสามารถในการปฏิบัติตามคำสั่ง กัด ปล่อย
เป้าหมายสูงสุดของการเป็นครูฝึกสุนัข
ช่วงเวลา 30 ปี ผมส่งสุนัขประกวดจำนวนนับไม่ถ้วน ช่วง 16 ปีหลัง ผมเดินทางประกวดสุนัขทั่วประเทศ ได้ถ้วยรางวัลประมาณ 1,000 ถ้วยรางวัล ถ้วยรางวัลใหญ่ที่เป็นความภมิในคือ ถ้วยพระราชทานพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวจำนวน 1 รางวัล, ถ้วยพระราชทานสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จำนวน 5 รางวัล รับรางวัลถ้วยรางวัลประจำพันธุ์ประมาณ 80 รางวัล ส่วนที่เหลือก็เป็นถ้วยรางวัลประเภทต่างๆ
การฝึกสุนัขภาคเหนือ ส่วนใหญ่เป็นการปรับนิสัยเพื่อให้สุนัขเข้าสังคม การพาสุนัขออกนอกบ้านไม่ก้าวร้าว แต่หากเป็นการฝึกสุนัขเพื่อเข้าประกวดจะมีรูปแบบการฝึกที่แตกต่าง หากสุนัขผ่านการฝึกหรือเมื่อพาเข้าประกวดบ่อยๆ มันจะเข้ากับสังคมได้สบายๆ ไม่เห่าคนแปลกหน้า ไม่พุ่งใส่สุนัขตัวอื่น สัญชาตญานจะเกิดขึ้นเอง ผมมีสุนัขตัวหนึงชื่อปีโป้ ผมเดินอยู่บนถนนคนเดินนเชียงคาน คนเดินจำนวนมาก ผมใส่สายจูงให้มันคาบเดินตามเรา มันไม่แตกตื่น มันรู้ได้เอง
ปัญหาของสุนัขสายพันธุ์เยอรมันเชพเพอด คือ คนทั่วไปกลัวโรคข้อสะโพกอ่อน แต่สุนัขของผมจะผ่านเอ็กเรย์ข้อสะโพก สุนัขมีปัญหาเขาจะไม่ให้ผสมพันธุ์เพราะมันถ่ายทอดถึงลูกหลานได้ เวลาจะหาซื้อสุนัข เราต้องมีใบพันธุ์ประวัติเพราะส่วนใหญ่จะได้รับรองจากสมาคม บางคนเห็นสุนัขสายพันธุ์เยอรมันเชพเพอดตัวใหญ่แต่เขาเข้ากับเด็กได้ดีมาก ไม่ทำร้ายเจ้าของ ดุแบบมีเหตุผล เช่น ถ้ามีคนผ่านหน้าบ้านสุนัขหรือเมื่อมีเจ้าของอยู่ในบ้านมันจะไม่เห่าเพราะมันรู้ว่าผู้มาเยือนเป็นแขก สุนัขสายพันธุ์เยอรมันเชพเพอดฝึกง่ายมาก สุนัขสายพันธุ์อื่นใช้เวลาเป็นปี แต่สุนัขสายพันธุ์เยอรมันเชพเพอด 2-3 เดือนฝึกได้เลย
เลี้ยงสุนัขทำสายพันธุ์ ฝึกสุนัขเพื่อการประกวด
ผมเลี้ยงสุนัขเพื่อทำสายพันธุ์ เลี้ยงสุนัขเพื่อต่อสายเลือด สุนัขสายพันธุ์เยอรมันเชพเพอดราคาค่อนข้างสูง ราคาไม่ต่ำกว่า 50,000 บาท ผมเลี้ยงสุนัขเพื่อเข้าประกวด บางตัวก็เลี้ยงไว้เพราะเป็นความรักชอบส่วนตัว ส่วนใหญ่สุนัขที่ได้รับรางวัลผมจะเลี้ยงไว้เพราะถือเป็นเพื่อน สุนัขสร้างชื่อให้ผม บางคนขอซื้อสุนัขของผมราคา 300,000 บาท แต่ผมขายให้ไม่ได้เพราะสุนัขตัวนั้นคือเพื่อนของผม
สุนัขบางตัวผมซื้อมาเพราะผมมองเห็นโครงสร้าง ผมตัดสินใจซื้อสุนัขเพราะมองเห็นโครงสร้าง หลังจากเลี้ยงและฝึก ผมส่งสุนัขเข้าประกวด สนามแรกได้รางวัลที่ 3 สนามที่ 2 ผู้ตัดสินชาวเยอรมันตัดสินให้ผมได้รางวัลที่ 1 สนามที่ 3 ผู้ตัดสินชาวเยอรมันตัดสินให้ผมได้รางวัลที่ 1 อีกครั้ง เพื่อนผมเดินทางจากภาคใต้เพื่อขอซื้อไปเลี้ยง แต่เมื่อเดินทางถึงกรุงเทพฯ เขาตัดสินใจขายให้กับคนพม่าแต่สุนัขตัวนั้นก็ยังได้รางวัลที่ 1 ที่ในการประกวดที่ประเทศพม่าอีก 2 ครั้ง
โรงเรียนฝึกสุนัขส่วนใหญ่เป็นการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้สุนัขอยู่ร่วมกับสังคม ส่วนการฝึกของผมเป็นการฝึกสุนัขเพื่อการประกวด หรือเพื่อการอารักขา การฝึกหรือการคัดเลือกต้องมีการยิงปืน การเดินฝ่าฝูงชน หากสุนัขไม่ได้รับการฝึกจะขาดสมาธิ สุนัขต้องมีความนิ่ง มีจิตประสาทที่ดี เมื่อก่อนผมเปิดศูนย์ฝึกสุนัข ฝึกสุนัขตัวหนึ่งชื่อ “อีรอส” เป็นสุนัขที่ซื้อมาจากเยอรมัน ครูฝึกจูงอีรอสไปฝึกที่สนามแต่แล้วอีรอสก็วิ่งเข้าไปในกอต้นกล้วย ลากกระสอบมาใบหนึ่ง ภายในบรรจุยาเสพติดจำนวน 100,000 เม็ด ผมรีบแจ้งผู้ใหญ่บ้าน แจ้งตำรวจ เป็นเรื่องน่าเหลือเชื่อมาก
ปัจจุบัน ความนิยมสุนัขจะเป็นเรื่องสวยงาม สุนัขกระเป๋า เพราะมันกินน้อย เลี้ยงง่าย พาไปไหนได้สะดวก สุนัขพันธุ์ใหญ่เป็นสุนัขเฝ้าบ้าน สุนัขยาม สุนัขใช้งาน การฝึกก็แล้วแต่ว่าจะใช้ประโยชน์อะไร สุนัขฝึกง่ายสุดสายพันธุ์คอลลี่ สายพันธุ์พุ๊ดเดิล สายพันธุ์เยอรมันเชพเพอด ถ้าเป็นอารักขาต้องเยอรมันเชพเพอดกับมาลินอยส์ ประเภทดมกลิ่นดมยาเสพติดต้องสายพันธุ์ ลาบราดอร์ รีทรีฟเวอร์
การเลี้ยงสุนัขกลายเป็นเรื่องแฟชั่น สุนัขที่ทำการตลาดราคาสูงบางสายพันธุ์ ราคาตัวละ 70,000 – 80,000 บาท เมื่อความนิยมลดลงราคาก็จะลดลงตาม แต่สายพันธุ์เยอรมันเชพเพอดราคาไม่ตกเพราะลักษณะนิสัย ความนิ่ง สามารถรับฟังคำสั่งได้ดี ต่างกับสุนัขสายพันธุ์อื่น ข้อคิดสำหรับคนอยากเลี้ยงสุนัข ถ้าเราจะเลี้ยงสุนัขสักตัวเขาจะอยู่กับเราเป็น 10 ปี ขอให้เลี้ยงเขาอย่างดี อย่ามองเรื่องราคาการขายเพราะสุนัขไม่ใช่สัตว์เศรษฐกิจ เมื่อตายก็กินเนื้อกินหนังไม่ได้ ถ้าจะเลี้ยงเราต้องมีใจรัก ไม่ควรเลี้ยงสุนัขตามแฟชั่น
สัมภาษณ์ / ภาพถ่าย ร.ต.อ.ทรงวุฒิ จันธิมา (กระจอกชัย)
